คลังต้นไม้แห่งการเรียนรู้

31 กรกฎาคม 2568
110

สารภีป่า

พืชสมุนไพร
ชื่อไทย สารภีป่า
ชื่ออื่น คำโซ่ ตองหนัง ตีนจำ ทำซุง บานมา พระราม โมงนั่ง ปันม้า แก้มอ้น ฮัก สุน ส้านแดง ส้านแดงใญ่ เหมือดแหล่ สารภี สารภีควาย สารภีหมู สารภีดอย
ชื่อวิทยาศาสตร์

Anneslea fragrans Wall.

ชื่อวงศ์ THEACEAE
ลักษณะวิสัย

เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง ไม่ผลัดใบ สูงถึง 25 เมตร ลำต้นคดงอ แตกกิ่งต่ำ เปลือกต้นเรียบหรือแตกเป็นร่องตื้นไม่เป็นระเบียบ อาจมีรอยแตกลึกเป็นลวดลายละเอียด บางครั้งเปลือกสีครีมค่อนข้างเรียบ เปลือกในสีแดงปนน้ำตาล

ลักษณะใบ

ใบเป็นใบเดี่ยว เรียงเวียน กว้าง 2.5 - 5.5 เซนติเมตร ยาว 6 - 15 เซนติเมตร มักจะพบหนาแน่นที่ปลายกิ่ง ใบสีเขียวเข้ม แผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนัง ผิวเรียบและเป็นมัน ลักษณะมนรีแคบ ขอบใบไม่มีซี่บางครั้งอาจเป็นซี่ป้าน ๆ เส้นใบข้างมักจะอยู่ชิดขนานกัน ปลายใบแหลม ฐานใบสอบ ก้านใบยาว 1.5 - 3 เซนติเมตร แผ่เป็นปีกเล็กน้อย มักจะมีแต้มสีแดงเข้ม กิ่งก้านสีน้ำตาลเข้ม

ลักษณะดอก

ดอกออกเป็นดอกเดี่ยว ขนาด 3 - 4 เซนติเมตร ออกเป็นกลุ่มใกล้ปลายกิ่ง ชี้ลงดิน มีดอกจำนวนมาก ก้านดอกยาว 3 - 5 เซนติเมตร กลีบเลี้ยงมี 5 กลีบ สีเหลืองแกมชมพู ขนาด 1 - 1.5 เซนติเมตร คลี่ขยายออก มีขนที่ขอบกลีบ โคนเชื่อมติดกัน กลีบดอกมี 5 กลีบ สีขาวครีม เบียดชิดกันอยู่ตรงกลางปิดส่วนเกสร ที่โคนหุ้มเกสรเป็นโคนแหลมตรงกลางดอก กลีบแคบตรงกลาง ปลายแหลม ขนาด 1.5 - 2 เซนติเมตร เชื่อมกันที่ฐานส่วนบน เกสรตัวผู้มีจำนวนมาก สีส้มอ่อน อับเรณูมีรยางค์ รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ ก้านเกสรตัวเมียเป็น 3 แฉก

ลักษณะเมล็ด
ลักษณะผล

ผลค่อนข้างกลม รูประฆัง ผิวเรียบ มีเนื้อหนา คล้ายหนัง ยาว 1.5 - 5 เซนติเมตร มีกลีบเลี้ยงติดคงทนสีแดงส้ม เจริญขึ้นมาปกคลุมจนมิด ส่วนนี้จะแข็งคล้ายไม้ และแตกออกไม่สม่ำเสมอเมื่อผลแก่จัด ผลแก่สีส้ม มี 2 - 9 เมล็ด มีเนื้อสีแดงห่อหุ้ม

สรรพคุณ

ตำรายาไทย เปลือก และดอก ใช้ถ่ายพยาธิ แก้บิด และแก้ไข้ ตำรายาพื้นบ้านล้านนา ทั้งต้น ผสมสมุนไพรจำพวกประดง รวม 9 ชนิด ต้มน้ำดื่มรักษาโรคประดง

สถานที่ แปลงอนุรักษ์พันธุกรรมพืช 16 โร่
Share this: